Ang Bumagsak na Eroplano sa Mt. Malasimbo: Isang Nakalimutang Trahedya ng Digmaan sa Puerto Galera

Noong gabi ng Disyembre 7, 1944, isang makapangyarihang eroplano ng Allied Forces—ang B-24D Liberator bomber na tinawag na “Who’s Next”—ang bumangga sa kabundukan ng Mt. Malasimbo sa Puerto Galera, Oriental Mindoro. Galing ito sa Tacloban, Leyte, patungo sa isang misyon sa Luzon upang bombahin ang mga posisyong Hapon. Subalit sa gitna ng dilim, ulan, at kakulangan sa navigational systems, tumama ito sa gilid ng matarik na bundok. Lahat ng labindalawang sakay nito ay nasawi.

Ang mga sundalong sakay ay pawang mga kabataang Amerikano—mga piloto, navigator, radyo operator, at mga gunners—na iniwan ang kanilang mga pamilya sa Amerika upang lumaban para sa kalayaan sa Asya. Kabilang sa kanila sina 2nd Lt. Thomas Savage (Pilot), 2nd Lt. James O’Brien (Co-Pilot), 2nd Lt. Searle Snyder (Navigator), at iba pa. Lahat ay namatay sa pagsabog ng eroplano. Isang malungkot na alaala ng kabayanihan at sakripisyo sa gitna ng gubat ng Mindoro.

Ang Mt. Malasimbo, na ngayon ay kilala bilang isang lugar ng kalikasan at kabundukang dinarayo ng mga eco-tourist, ay may nakatagong kwento ng digmaan. Sa matarik na bahagi nito, sa taas na mahigit 2,000 talampakan, naroon ang dating crash site. Naakyat ito muli noong 2013 ng isang grupo ng mga lokal na mananaliksik. Natagpuan nila ang kaunting bahagi ng wreckage—bakal, wiring, at bahagi ng landing gear—mga tahimik na saksi sa nangyaring trahedya.

Matapos ang digmaan, narekober ang mga labi ng crew at inilibing sa Jefferson Barracks National Cemetery sa Missouri, USA. Ngunit sa Puerto Galera, nananatiling walang bantayog o memorial para sa kanilang kabayanihan. Ang mga Iraya Mangyan sa paligid ng bundok ay may mga salaysay tungkol sa pagbagsak, ngunit sa paglipas ng panahon, ang kwento ay bahagyang nalimutan.

Bilang isang komunidad na ipinagmamalaki ang kasaysayan, kultura, at likas na yaman, dapat ay muling tukuyin at itala ng Puerto Galera ang ganitong mga pangyayari. Ang pagbagsak ng “Who’s Next” ay hindi lamang isang trahedya—ito ay bahagi ng ating pamanang pangkasaysayan, isang paalala na kahit ang ating maliliit at tahimik na bayan ay naging bahagi ng pandaigdigang digmaan.

Panahon na upang bigyan ng pagkilala ang labindalawang sundalong ito—na sa kanilang huling paglipad, ay inukit ang kanilang alaala sa kabundukan ng Mindoro. Isang maliit na monumento, isang memorial marker, o kahit simpleng kwento sa ating mga paaralan ay sapat upang hindi sila malimutan.

Ang Mt. Malasimbo ay hindi lamang tanawin ng kagandahan—ito rin ay isang libingan ng kabayanihan.

Mga Sanggunian:

Pacific Wrecks – https://pacificwrecks.com

Find a Grave: James E. O’Brien Memorial

WWII in the Philippines Expedition Blog (2013)

KensMen – History of the 43rd Bomb Group

U.S. Air Force Historical Research Archives